نرخ قانونی کمیسیون املاک
وقتی صحبت از خرید، فروش یا اجاره ملک به میان میآید، یکی از دغدغههای اصلی طرفین معامله، شفافیت در هزینهها و بهخصوص نرخ کمیسیون مشاورین املاک است. بسیاری از ما ممکن است در این زمینه با ابهامات یا حتی سوءتفاهمهایی مواجه شده باشیم. اما حقیقت این است که نرخ کمیسیون املاک در ایران نه تنها کاملاً قانونی و مشخص است، بلکه رعایت آن برای تمامی بنگاههای املاک الزامی است. هدف این مقاله، بررسی جامع و علمی این نرخها، نحوه محاسبه آنها و هر آنچه برای انجام یک معامله شفاف و بدون دردسر نیاز دارید، است.
با ما همراه باشید تا از جزئیات این موضوع آگاه شوید و با دانش کامل، قدم در دنیای معاملات ملکی بگذارید.
💡چرا شناخت نرخ قانونی کمیسیون املاک اهمیت دارد؟
شناخت نرخهای قانونی کمیسیون املاک برای هر دو طرف معامله (خریدار و فروشنده، موجر و مستاجر) و همچنین خود مشاورین املاک حیاتی است. این آگاهی چندین مزیت کلیدی دارد:
- ✔ حفظ حقوق: از پایمال شدن حق و حقوق شما جلوگیری میکند و مطمئن میشوید که مبلغی فراتر از تعرفه قانونی پرداخت نمیکنید.
- ✔ جلوگیری از سوءاستفاده: مانع از این میشود که برخی افراد سودجو، با ناآگاهی شما، مبالغ بیشتری را تحت عنوان کمیسیون طلب کنند.
- ✔ شفافیت در معاملات: به افزایش اعتماد در بازار مسکن کمک کرده و معاملات را شفافتر و قابل پیشبینیتر میکند.
- ✔ مرجعیت قانونی: در صورت بروز اختلاف، شما یک سند قانونی و مشخص برای پیگیری حقوق خود در اختیار دارید.
📊چطور کمیسیون املاک محاسبه میشود؟
مبنای محاسبه کمیسیون
کمیسیون مشاورین املاک بر اساس نوع معامله متفاوت است. بهطور کلی، دو دسته اصلی معامله داریم:
- معاملات خرید و فروش: در این نوع معاملات، کمیسیون بر اساس درصدی از ارزش کل ملک مورد معامله محاسبه میشود.
- معاملات اجاره: در معاملات اجاره، مبنای محاسبه کمیسیون ترکیبی از اجارهبهای ماهانه و مبلغ ودیعه (رهن) است.
نرخهای مصوب در ایران (با ذکر مالیات بر ارزش افزوده)
بر اساس مصوبات اتحادیه صنف مشاورین املاک کشور، نرخهای کمیسیون به شرح زیر است. این نرخها مشمول 9% مالیات بر ارزش افزوده نیز هستند که به مبلغ کمیسیون اضافه میشود.
| نوع معامله | نرخ کمیسیون (به اضافه 9% مالیات بر ارزش افزوده) |
|---|---|
| خرید و فروش (تا 500 میلیون تومان) | 0.5 درصد از مبلغ معامله |
| خرید و فروش (بالاتر از 500 میلیون تومان) | 0.25 درصد از مبلغ مازاد بر 500 میلیون تومان + 0.5 درصد از 500 میلیون تومان اولیه |
| اجاره (مسکونی و تجاری) | 0.25 درصد از کل مبلغ رهن (تبدیل شده) + 0.25 درصد از یک ماه اجاره بها |
| اجاره (با اجارهبهای ماهانه کمتر از 10 میلیون ریال) | 1.25 درصد از مبلغ اجاره بهای یکسال + 9% مالیات بر ارزش افزوده |
نکته مهم: این نرخها برای هر دو طرف معامله (خریدار و فروشنده، یا موجر و مستاجر) اعمال میشود. یعنی هر کدام از طرفین باید نصف کمیسیون نهایی را پرداخت کنند.
مثال عملی محاسبه کمیسیون (کیس استادی)
بیایید با یک مثال عملی، نحوه محاسبه کمیسیون را دقیقتر بررسی کنیم:
سناریو: خرید و فروش آپارتمان
- ➡️ ارزش آپارتمان: 1 میلیارد و 200 میلیون تومان
مراحل محاسبه کمیسیون:
- بخش اول (تا 500 میلیون تومان):
- 500,000,000 تومان * 0.5% = 2,500,000 تومان
- بخش دوم (مازاد بر 500 میلیون تومان):
- 1,200,000,000 – 500,000,000 = 700,000,000 تومان
- 700,000,000 تومان * 0.25% = 1,750,000 تومان
- جمع کل کمیسیون (پیش از مالیات):
- 2,500,000 + 1,750,000 = 4,250,000 تومان
- اضافه کردن مالیات بر ارزش افزوده (9%):
- 4,250,000 تومان * 9% = 382,500 تومان
- کل مبلغ قابل پرداخت به مشاور املاک (از هر طرف):
- (4,250,000 + 382,500) / 2 = 2,316,250 تومان
پس، هر کدام از طرفین معامله (خریدار و فروشنده) باید مبلغ 2,316,250 تومان به مشاور املاک پرداخت کنند.
🤝چه کسی کمیسیون را پرداخت میکند؟
بر اساس عرف و قانون، مبلغ کمیسیون به صورت مساوی بین طرفین معامله تقسیم میشود. به عبارت دیگر، هم خریدار و هم فروشنده (یا هم موجر و هم مستاجر) موظف به پرداخت نصف مبلغ کمیسیون محاسبه شده به همراه سهم خود از مالیات بر ارزش افزوده هستند.
البته گاهی اوقات ممکن است در جریان مذاکرات، یکی از طرفین پیشنهاد پرداخت تمام کمیسیون را بدهد که این یک توافق شخصی و خارج از عرف و قانون است و باید در قرارداد جداگانه ذکر شود تا بعدها مشکلی پیش نیاید. اما به صورت پیشفرض، مسئولیت پرداخت به عهده هر دو طرف است.
⚠️نکات مهم و رایج درباره کمیسیون املاک
- • توافق بر سر نرخ کمتر یا بیشتر: هیچ بنگاه املاکی حق دریافت کمیسیون بیشتر از نرخ مصوب را ندارد. همچنین، توافق بر سر پرداخت نرخ کمتر از مصوبه قانونی، در صورت شکایت طرف دیگر، ممکن است منجر به مشکلات قانونی شود، چرا که نرخ قانونی لازمالاجراست.
- • دریافت حقالزحمه اضافی: مشاور املاک فقط مجاز به دریافت کمیسیون طبق تعرفه است و دریافت هرگونه وجه اضافی تحت عناوین متفرقه (مانند هزینه کارشناسی، مشاوره و…) تخلف محسوب میشود، مگر اینکه خدمات خاصی ارائه شده و در قالب یک توافقنامه جداگانه با امضای طرفین باشد.
- • فاکتور رسمی: پس از پرداخت کمیسیون، حتماً از مشاور املاک فاکتور رسمی و مهر شده دریافت کنید. این فاکتور شامل جزئیات معامله، مبلغ کمیسیون و مالیات بر ارزش افزوده خواهد بود و در صورت بروز هر مشکلی، سند معتبری برای پیگیری است.
- • رسیدگی به شکایات: در صورت مشاهده هرگونه تخلف از سوی مشاور املاک (مانند دریافت مبلغ اضافه یا عدم ارائه فاکتور)، میتوانید از طریق اتحادیه صنف مشاورین املاک شهر خود شکایت کنید.
ℹ️اینفوگرافیک: مراحل پرداخت کمیسیون به مشاور املاک
یک نگاه سریع به فرآیند پرداخت کمیسیون
توافق اولیه
توافق بر سر معامله (خرید، فروش، اجاره) و نهایی شدن جزئیات.
محاسبه کمیسیون
مشاور املاک مبلغ کمیسیون را بر اساس تعرفههای مصوب محاسبه میکند.
اعلام به طرفین
مبلغ کمیسیون و سهم هر یک از خریدار/فروشنده اعلام میشود.
پرداخت وجه
طرفین سهم خود را به مشاور املاک پرداخت میکنند.
دریافت فاکتور
دریافت فاکتور رسمی حاوی جزئیات کمیسیون و مالیات از مشاور.
تکمیل معامله
با پرداخت کمیسیون، روند قانونی معامله کامل میشود.
❓سوالات متداول (FAQ)
آیا امکان چانهزنی بر سر نرخ کمیسیون وجود دارد؟
خیر، نرخ کمیسیون املاک طبق قانون و مصوبات اتحادیه صنفی مشخص و لازمالاجراست. چانهزنی بر سر این نرخ مجاز نیست و مشاورین املاک موظف به رعایت آن هستند. هرگونه توافق غیر از این، ممکن است در آینده مشکلساز شود.
در چه صورتی میتوان از پرداخت کمیسیون امتناع کرد؟
پرداخت کمیسیون به مشاور املاک پس از انجام موفقیتآمیز معامله و امضای قرارداد رسمی (مبایعهنامه یا اجارهنامه) الزامی است. تنها در صورتی که مشاور املاک وظایف خود را به درستی انجام نداده باشد یا تخلفی صورت گرفته باشد (مثلاً عدم ارائه فاکتور یا درخواست وجه اضافه)، میتوان این موضوع را از طریق اتحادیه پیگیری کرد. در صورت بهم خوردن معامله از سوی یکی از طرفین، مشاور املاک همچنان حق دریافت کمیسیون خدمات ارائه شده را دارد.
آیا بنگاههای املاک میتوانند برای خدمات دیگر هزینه اضافی بگیرند؟
خیر، مشاور املاک فقط مجاز به دریافت کمیسیون طبق تعرفه مصوب است. هرگونه دریافت وجه اضافی تحت عناوینی مانند “هزینه کارشناسی”، “مشاوره حقوقی” یا “هزینه فرم” تخلف محسوب میشود، مگر اینکه این خدمات به صورت جداگانه و با توافق کتبی و امضای طرفین ارائه شده باشد.
مدارک لازم برای شکایت از مشاور املاک چیست؟
برای شکایت از مشاور املاک، داشتن مدارکی مانند: فاکتور پرداخت کمیسیون، تصویر مبایعهنامه یا اجارهنامه، هرگونه رسید پرداخت وجه اضافی، و مدارک شناسایی خودتان الزامی است. میتوانید شکایت خود را به اتحادیه صنف مشاورین املاک شهرستان مربوطه یا سازمان تعزیرات حکومتی ارائه دهید.
نتیجهگیری: معاملهای شفاف، حقوقی مطمئن
آگاهی از نرخ قانونی کمیسیون املاک، نه تنها به شما کمک میکند تا با اطمینان خاطر بیشتری معامله کنید، بلکه از بروز هرگونه سوءتفاهم یا تخلف احتمالی نیز جلوگیری میکند. با داشتن اطلاعات کامل درباره تعرفهها، نحوه محاسبه و حقوق خود، میتوانید تجربهای شفاف و رضایتبخش از معاملات ملکی داشته باشید.
در چاپار رفیق، ما متعهد به ارائه خدمات شفاف و بر اساس قوانین و مقررات هستیم. اگر سوالی دارید یا نیاز به مشاوره تخصصی در زمینه املاک دارید، درنگ نکنید!
تمامی حقوق این محتوا محفوظ است. انتشار با ذکر منبع بلامانع است.
برای مطالعه مقالات بیشتر به وبلاگ چاپار رفیق مراجعه کنید.
/* Styling for responsiveness – This section needs to be placed in the or a CSS file for proper rendering */
@media (max-width: 768px) {
h1 { font-size: 2.2em !important; }
h2 { font-size: 1.8em !important; }
h3 { font-size: 1.5em !important; }
p, ul, ol, table { font-size: 1em !important; }
.design-block { padding: 20px !important; margin-bottom: 20px !important; }
table th, table td { padding: 10px !important; }
.infographic-item { max-width: 90% !important; }
}
@media (max-width: 480px) {
h1 { font-size: 1.8em !important; margin-bottom: 20px !important; }
h2 { font-size: 1.6em !important; margin-bottom: 15px !important; }
h3 { font-size: 1.3em !important; margin-bottom: 10px !important; }
p, ul, ol, table { font-size: 0.95em !important; }
.design-block { padding: 15px !important; margin-bottom: 15px !important; }
table { display: block; overflow-x: auto; white-space: nowrap; }
.infographic-item { padding: 15px !important; }
}
/* Basic font import – for better rendering if not already on system */
@import url(‘https://cdn.jsdelivr.net/gh/rastikerdar/vazirmatn@v33.003/Vazirmatn-Variable-font-face.css’);
